Ekspert FIMAL z Centrum Ogrodniczego radzi jak zbudować skalniak

Skalniaki są coraz bardziej popularną formą ogrodu. W odróżnieniu od tradycyjnych, płaskich aranżacji, nie wymagają wielu zabiegów pielęgnacyjnych, wyglądają unikatowo, rosnące na nich rośliny są zazwyczaj mało wymagające i odporne na warunki atmosferyczne. Najtrudniejszym i najbardziej skomplikowanym zadaniem jest sama budowa ogrodu skalnego; robienie tego bez planu, pomysłu i elementarnej wiedzy może skończyć się katastrofą. Zapraszamy do zapoznania się z tajnikami budowy skalniaków, aby uniknąć pułapek i stworzyć coś, co przez długie lata będzie cieszyć nasze oczy.

Gdzie założyć ogród skalny?

Częstym błędem jest budowanie skalniaka pośrodku pustego, płaskiego terenu, przez co wygląda on jak sterta przypadkowo ułożonych kamieni, obrośniętych roślinnością. Dobrze zaprojektowany obiekt jest zazwyczaj wpasowany w naturalne ukształtowanie terenu, wykorzystane są wgłębienia i wzniesienia. W przypadku ich braku, do stworzenia wielopoziomowych konstrukcji używane są kamienie, palisady i głazy. Ogród skalny powinien wyglądać jak naturalny fragment górskiego krajobrazu, a Natura nie buduje używając linii prostych.

Kiedy najlepiej zakładać skalniak?

Wiosną. Z kilku powodów: rośliny mają czas do ukorzenienia się i wzmocnienia przed letnimi upałami. Wiosną jest także łatwiej o rośliny i nasiona w okolicznych sklepach. Samą strukturę ogrodu skalnego można stworzyć jednak w dowolnym momencie, o ile tylko ziemia nie jest zamarznięta. Warto zbudować skalniak późną jesienią, by dać mu czas na ustabilizowanie się zimą. Wiosną będzie już gotowy do sadzenia roślin!

Jaki rodzaj gleby zastosować?

Rośliny, zwyczajowo sadzone na skalniakach, lubią odkwaszone torfy (nie dotyczy wrzosowatych) oraz mało żyzne gleby. Zbytnio nasycona substancjami odżywczymi ziemia może wywołać zbyt obfity rozrost roślin i wizualny „bałagan” na stokach.

Jakich kamieni użyć?

Rodzaj kamieni wpłynie na współczynnik pH gleby. Bazalty, dolomity, margle, marmury, wapienie sprawią, że ziemia stanie się zasadowa, a granit uczyni ją lekko kwaśną. Neutralne skały, jak piaskowiec, czy otoczaki, są niestety najmniej praktyczne – piaskowiec z czasem straci kolor i strukturę, a kojarzone z plażą otoczaki nie pasują do górskiej „scenografii”. Istnieje trend, który nakazuje używać kamieni występujących w danej okolicy; zwolennicy tej szkoły zauważają, że taka aranżacja znacznie lepiej wpasowuje się w linię krajobrazu. Z drugiej strony, egzotyczne kamienie mogą uczynić ogród wyjątkowym na tle innych. Ostatecznym sędzią jest Twój gust…

Głównymi kryteriami doboru kamieni na skalniak powinny być ich uroda, odporność na warunki atmosferyczne oraz faza/wielkość. Naturalnie wyglądający ogród powinien być zbudowany z kamieni o kilku rzędach wielkości; od sporych głazów, które staną się najważniejszym elementem konstrukcyjnym, przez średnie i małe sztuki, aż po drobną korę kamienną i grys. Zdaniem wielu osób, najlepiej wygląda skalniak zbudowany z jednego typu kamienia, więc jeśli zdecydujemy się na granit, czy marmur – upewnijmy się, że nie mieszamy tych skał z innymi rodzajami.

Jak wybrać miejsce pod skalniak?

Istnieją dwa zasadnicze typy skalniaka: taki, który da się obejrzeć z każdej strony, oraz taki, który ma tylko jedną ścianę, zwyczajowo skierowaną na południe.

Planując skalniak „trójwymiarowy”, musimy wziąć pod uwagę kierunki geograficzne. Wschód-południe to domena lekkiego słońca i półcienia – na tym stoku najlepiej będą się czuły rośliny nieprzepadające za upałami. Stok zachodni będzie najbardziej narażony na długotrwałe nasłonecznienie; tutaj musimy przygotować stanowiska dla roślin odpornych na suszę oraz rozważyć zasadzenie krzewów i iglaków, które zapewnią nieco cienia i ograniczą odparowywanie wody. Na stoku północnym będą najlepiej czuły się mchy, porosty i rośliny lubiące cień i wilgoć.

Skalniak „fasadowy” powinien być wkomponowany w naturalny pagórek, oparty o murek, budynek, ogrodzenie. Znakomity rezultat dajeskalniak stworzenie kamiennej ścieżki i otoczenie jej z dwóch stron „ścianami wąwozu”.

Od czego zacząć?

Tradycyjnie – od fundamentów. Wykopujemy dół o głębokości 30 cm w kształcie takim, jaki przewidzieliśmy dla skalniaka. Dół wysypujemy przepuszczającym wodę i powietrze podkładem kamiennym – jako że nie będzie widoczny, możemy użyć najzwyklejszego gruzu.

Mur lub podmurówką powinna być dodatkowo zabezpieczona folią kubełkową, dla ochrony przed zawilgoceniem.

Na fundament sypiemy wykopaną ziemię, a na nią przygotowaną pod kątem zaplanowanych sadzonek glebę. Daje nam to około 60-centymetrową warstwę ziemi, na którą zaczynamy układać kamienie.

Jak układać kamienie?

Pamiętamy o nachyleniu stoku, które powinno wynosić około 30 stopni. Najniżej powinny znaleźć się największe głazy. Układamy je w sposób urozmaicony, symulując naturalne, chaotyczne procesy rządzące tworzeniem się górskich stoków (żadnych linii prostych…). Pamiętamy o tym, by kamienie były lekko nachylone w kierunku skarpy.

Wkopujemy je na 2/3 długości, by były stabilnie osadzone w ziemi. Ułożone luzem, mogą z czasem osunąć się pod wpływem ciężaru roślin i wskutek warunków atmosferycznych.

Na warstwie dużych kamieni i pomiędzy nimi lokujemy mniejsze egzemplarze. Pomiędzy skały, w miejscach przewidzianych na sadzonki, sypiemy grunt. Miejsca puste wypełniamy naturalnie wyglądającą korą kamienną i naturalną.

Po zakończeniu aranżacji, całość zlewamy wodą, uzupełniamy wypłukaną ziemię i drobniejsze kamyczki, polewamy ponownie. Skalniak zostawiamy w spokoju na miesiąc, by osiadł pod własnym ciężarem i ustabilizował się. Po tym czasie odchwaszczamy go i zabieramy się za sadzenie.

Jakie rośliny nadają się do ogrodu skalnego?

Popularne gatunki (lub grupy roślin) to: trawy ozdobne, gęsiówka, dzwonek karpacki, floksy, goździki, karmnik ościsty, macierzanka, rozchodnik, żeniszek, ubiorek, żagwin. Z roślin cebulowych nadają się tulipany, szafirki, narcyzy i krokusy. Doskonale prezentują się także karłowe lub płożące iglaki (jałowiec, sosna, kosodrzewina, cyprysik, żywotniki). Na dole skalniaka najlepiej prezentują się rośliny kobiercowe, łagodnie i naturalnie maskujące przejście pomiędzy skarpą, a podłożem ogrodu.

Błędem jest usytuowanie na samym szczycie skarpy roślin silnie płożących, jak jałowiec, czy borówka brusznica. Zdominują one inne rośliny i odetną je od słońca.

Ogólnie przyjęta zasada radzi nie mieszać zbyt wielu rozmaitych gatunków koło siebie, gdyż skutkuje to efektem pstrokacizny. Przed zasadzeniem warto przygotować sadzonki w doniczkach i umieszczając je na próbę w rozmaitych miejscach zdecydować, gdzie będą wyglądać najlepiej.

Budowa skalniaka to satysfakcjonujące i zabawne zajęcie, do którego warto zaprosić całą rodzinę. Życzymy udanych aranżacji!

Polecamy